News

Sự bùng phát của dịch cúm viêm phổi Corona chủng mới khiến các cửa khẩu biên giới phía bắc giáp Trung Quốc bị đóng cửa. Hệ quả, hàng loạt nông sản Việt “gặp hạn”.

Bộ trưởng NN&PTNT, Bộ Công Thương cùng các bộ ngành, Lãnh đạo 6 tỉnh biên giới giáp Trung Quốc và hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp sẽ họp bàn các giải pháp thúc đẩy thương mại nông sản Việt Trung ứng phó với dịch coronna.

“Thủ phủ” thanh long “thất thủ”

Sau đợt nghỉ Tết dài ngày, các cửa khẩu biên giới Việt Nam – Trung Quốc được kỳ vọng mở lại cho hoạt động giao thương tiến hành. Tuy nhiên, sự bùng phát dịch bệnh viêm phổi chủng virus corona khiến việc đóng cửa còn có thể lâu hơn nếu tình trạng dịch chưa được kiểm soát.

Đơn cử, Trung tâm giao dịch hàng sản của Việt Nam ở Giang Nam (tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc)- điểm trung chuyển nông sản của VIệt Nam vào thị trường này đã thông báo nghỉ giao dịch đến ngày 8/2.

Việc giao dịch các cặp chợ biên giới giữa Việt Nam và khu vực Quảng Tây-Vân Nam (Trung Quốc) tạm dừng đến ngày 8/2.

Thậm chí, theo rà soát của Bộ NN&PTNT một số doanh nghiệp lớn của Trung Quốc, như Công ty Hồng Thái Dương- doanh nghiệp nhập khoảng 40% của Long An để cung ứng cho thành phố Vũ Hán đã hủy khoảng 300 container thanh long ruột đỏ (khoảng 6.000 tấn) dù đã đặt hàng.

Không riêng Long An, tại Tiền Giang, giá đặt cọc thanh long trước Tết đang ở mức 37.000 đồng/kg nay thương lái thông báo chỉ còn 5.000 đồng. Nông dân đang đứng ngồi không yên khi mức giá thương lái đưa ra thay đổi từng giờ. Thậm chí, một số thương lái đã đặt cọc trước đó giờ “mất biệt”.

Tại Bình Thuận, nơi được xem là “thủ phủ” thanh long của cả nước với diện tích hơn 30.000 ha, mỗi năm cho sản lượng trái khoảng 500.000 tấn, chủ yếu vẫn là xuất khẩu sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch, chiếm khoảng 70%, cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự.

Phó giám đốc Sở NN-PTNT Bình Thuận Phan Văn Tấn cho biết, trong các kho chứa thanh long hiện nay tại Bình Thuận còn khoảng 4.000 tấn chưa xuất được. “Sức mua của các nậu vựa thanh long gần như đứng lại, hoặc có thu mua thì với giá rất rẻ, chỉ 4.000 đồng/kg”, ông Tấn cho biết.

Trong khi đó, đây đang là mùa thu hoạch thanh long trái vụ, do bà con nông dân chong đèn. Diện tích trái chín còn treo trên cây cũng được ước tính còn khoảng từ 8.000 đến 10.000 ha, tương đương khoảng 100.000 tấn trái sắp thu hoạch.

“Đợt này là đợt thứ hai của lứa chong đèn trái vụ lại gặp đại dịch Corona, không xuất đi Trung Quốc được, nên bà con nông dân đang lo ngại”, vị lãnh đạo cho biết.

Dưa hấu “vỡ trận” 

Mặt hàng dưa hấu cũng chung cảnh ngộ. Vụ dưa năm nay thu hoạch chưa được bao nhiêu thì sự cố Trung Quốc tạm dừng toàn bộ hoạt động giao thương để tập trung xử lý bệnh dịch do virus Corona gây ra đã khiến người trồng dưa ở các tỉnh Tây Nguyên và miền Trung điêu đứng.

Theo thống kê chưa đầy đủ, chỉ tính riêng khu vực Đông Gia Lai gồm các huyện Kông Chro, Đăk Pơ, Kbang và TX An Khê đã có đến 1.000ha trồng dưa hấu, hầu hết dưa hấu ở đây chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc. Còn các tỉnh miền Trung tỉnh nào cũng có cả ngàn hecta dưa hấu.

“Theo thông báo của bạn hàng của tôi bên Trung Quốc, đến 16 tháng Giêng (9/2) cửa khẩu mới mở trở lại. Nói thì nói vậy chứ tình hình bệnh dịch do virus Corona đang diễn biến phức tạp, chưa chắc đến ngày ấy Trung Quốc đã mở cửa khẩu. Hơn nữa, nếu cửa khẩu mở thì chưa chắc đã có người đến mua bán. Kiểu này dưa hấu còn bế tắc dài dài!”, thương lái Lê Đình Chiến lo lắng.

Khó khăn chồng chất hơn khi giải pháp tiêu thụ nội địa mặt hàng dưa hấu này lại được cho là tiếp tục gặp khó. Bởi, giống dưa hấu trồng để xuất khẩu sang Trung Quốc có vỏ rất dày nên có ruột nhỏ, ruột dưa lại có màu hồng nhạt chứ không đỏ và không có vị ngọt đậm như giống dưa trồng để bán nội địa.

Điều này khiến dưa hấu đứng trước nguy cơ “vỡ trận” khi giá xuống thấp và thậm chí không tiêu thụ được. Người nông dân có thể sẽ phải tính đến việc bỏ dưa thối nũng ngoài ruộng vì nếu thu hoạch thì tiền bán dưa không đủ trả tiền thuê công cắt dưa.

Hạn chế nhập khẩu thêm một số mặt hàng

Cụ thể, các cửa khẩu quốc tế như Hữu Nghị, Đồng Đăng, Chi Ma các hoạt động sẽ tạm dừng đến ngày 2/2 theo chính sách chung của Trung Quốc, kéo dài kỷ nghỉ Tết âm lịch thêm 3 ngày. Với các cửa khẩu phụ, lối mở, dự kiến sẽ ngừng hoạt động đến ngày 9/2, sau đó sẽ có phương án tùy vào tình hình của dịch Corona.

Thống kê của Cục Hải quan Lạng Sơn cũng cho thấy, trong thời gian từ ngày 22/1 (ngày 28 Tết) đến hết ngày 28/1 (ngày mùng 4 Tết) các đơn vị cửa khẩu đã làm thủ tục cho 22.432 lượt hành khách xuất nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng và cửa khẩu Chi Ma. Con số này giảm 52,6% so với cùng kỳ năm 2019).

Các đơn vị cửa khẩu cũng đã làm thủ tục cho 242 bộ tờ khai hàng hoá xuất nhập khẩu với kim ngạch đạt 4,7 triệu USD, giảm khoảng 45% so với cùng kỳ năm 2019.

Đáng nói, hiện ở cửa khẩu Tân Thanh có 125 xe container hoa quả chưa thể xuất đi Trung Quốc, chủ yếu là mặt hàng thanh long. Các chủ hàng và tài xế cho biết bắt đầu đến Lạng Sơn từ mùng 1 Tết Canh Tý với dự định sẽ xuất hàng vào 7-8 tháng Giêng nhưng bây giờ đang phải chờ đợi chính sách biên giới, chưa biết đến khi nào mới xuất được hàng để quay đầu.

Không chỉ với mặt hàng hoa quả xuất khẩu, trong báo cáo số 28/BC-UBND của Lạng Sơn gửi Thủ tướng còn cho biết, nếu dịch bệnh diễn biến phức tạp hơn cũng không loại trừ phía Trung Quốc và Quảng Tây sẽ đưa ra các biện pháp mạnh mẽ hơn, có thể là hạn chế nhập khẩu bao gồm cả nhập khẩu theo hình thức thương mại chính quy đối với các mặt hàng có khả năng tác động đến tình hình kiểm soát dịch virus corona tại Trung Quốc hoặc các biện pháp có ảnh hưởng mạnh hơn đến hoạt động thương mại giữa Việt Nam và Quảng Tây.

Đề nghị doanh nghiệp tăng cường chế biến, lưu kho

Trước việc ảnh hưởng bất khả kháng bởi dịch bệnh viêm phổi cấp virus corona, hiện Bộ NN-PTNT đã và đang rốt ráo triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ.

Cụ thể, trước hết là rà soát toàn bộ hệ thống và năng lực kho lạnh có khả năng dự trữ, bảo quản mặt hàng thanh long. Qua rà soát cho thấy hiện hệ thống kho lạnh trọng điểm tại phía Nam công suất chưa lớn. Riêng tỉnh Long An có 154 cơ sở sơ chế đóng gói trái cây nhưng hệ thống kho lạnh chỉ đáp ứng được cho nhu cầu dự trữ khoảng 12.000 tấn…

Vì vậy, Bộ NN-PTNT sẽ làm việc và có văn bản đề nghị các doanh nghiệp chế biến nông sản tăng cường công suất, thu mua, chế biến, lưu kho mặt hàng thanh long nhằm giảm áp lực nguồn tiêu thụ cho nông dân, xem đây cũng là cơ hội để đẩy mạnh khâu chế biến cho nông sản Việt Nam.

Thời gian sớm nhất, Bộ NN-PTNT sẽ đề nghị Bộ Công thương rà soát hệ thống các doanh nghiệp logistic nhằm huy động, tận dụng tối đa các hệ thống kho lạnh tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây dự trữ mặt hàng thanh long nói riêng cũng như các mặt hàng khác.

Dự kiến, chiều ngày 3/2 hai bộ cũng sẽ sớm họp bàn giải pháp nhằm huy động các hệ thống siêu thị, bán lẻ tăng cường tiêu thụ nội địa.

Bộ NN-PTNT sẽ có văn bản đề nghị các địa phương khẩn trương rà soát lại toàn bộ thời vụ thu hoạch, sản lượng, chủng loại các vùng, tới từng huyện, xã sản xuất các mặt hàng trái cây chủ lực xuất khẩu sang Trung Quốc nhằm sớm có giải pháp chủ động tiêu thụ. Song song đó, Bộ cũng khuyến cáo bà con nông dân, các HTX, doanh nghiệp trong làm ăn, xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc cần phải có hợp đồng tiêu thụ chặt chẽ, tránh những rủi ro.

Về giải pháp lâu dài, Bộ NN-PTNT cho biết sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông sản của Việt Nam, tránh phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc. Trước mắt, trong khuôn khổ Hội chợ GULFOOD Dubai tại UAE vào giữa tháng 2/2020 tới, đoàn Việt Nam sẽ tranh thủ cơ hội mở rộng, tìm kiếm bạn hàng do đây là một sự kiện nằm trong top đầu các hội chợ chuyên ngành thực phẩm, nông sản trên thế giới và lớn nhất tại Trung Đông.