‘Thu giá’: Sai rồi thì nên sửa
Trả lời báo chí bên lề họp Quốc hội chiều nay 23-5, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) nhận định việc Bộ Giao thông vận tải thay từ “trạm thu phí” đã phổ biến từ trước đến nay bằng “trạm thu giá” là cách dùng ngôn ngữ “gây hiểu lầm, hiểu sai”.
“Anh Thể đang giải thích theo hướng các trạm BOT là sản phẩm của các doanh nghiệp đầu tư, từ xây dựng đến hoạt động đến chuyển giao, thì phải tính đến lợi nhuận thu được để bù đắp cho đầu tư ban đầu. Anh Thể cố gắng giải thích là việc đó phải làm sao để có lợi cho cả nhà nước, người dân và doanh nghiệp”, ông Lê Thanh Vân ghi nhận.
Nhưng theo ông, chữ “giá” trong “trạm thu giá” của Bộ GTVT là không có nghĩa căn cứ theo từ điển tiếng Việt.
“Người dân phản ứng là có căn cứ để bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, sự chuẩn mực của ngôn ngữ pháp lý. Đã là nhà nước thì phải dùng ngôn ngữ phổ thông, chuẩn mực, dễ hiểu và trước hết là thuần Việt”, ông Lê Thanh Vân nói.
Đại biểu Cà Mau chỉ ra theo Luật Giá, giá phải phản ánh đúng chi phí đầu vào đầu ra, lợi ích cho các bên, là quy tắc để tính toán nghĩa vụ đóng góp của những người sử dụng dịch vụ.
Theo cả Luật Giá và Luật Phí, lệ phí đều không để “duy danh định nghĩa” tên gọi của cái trạm đó là “trạm thu giá” được.
“Những người tham gia giao thông, nhất là các tài xế xe tải, phản ứng các trạm thu phí BOT thời gian qua đâu phải ở chỗ gọi là gì, mà ở mức giá. Trong chuyện này, thoả thuận của nhà đầu tư với người chấp nhận dịch vụ chính là chi phí mà người tham gia giao thông phải bỏ ra có hợp lý so với mức đầu tư của nhà đầu tư không”, ông Lê Thanh Vân trao đổi tiếp.
“Cao quá thì người ra sẽ phản ứng, vừa phải là họ chấp nhận. Đó là một hợp đồng bất thành văn giữa một bên là nhà đầu tư với một bên là người tham gia giao thông về việc chấp nhận mua vé”.
Ông Lê Thanh Vân cũng nhấn mạnh: “Điều quan trọng là, đã là BOT thì phải có một bên đầu tư và bên kia hưởng dịch vụ, còn nhà nước có trách nhiệm cung cấp giao thông phổ biến nhất cho nhân dân. Những gì mà nhà nước thu của nhân dân thông qua thuế, ngân sách, nhà nước phải đảm bảo giao thông tối cần thiết cho nhân dân.
Đó chính là các tuyến quốc lộ, mà quốc lộ thì nhất định không được thu phí. Chỉ những chỗ các doanh nghiệp bỏ tiền ra đầu tư để người dân có sự lựa chọn tốt hơn thì mới được thu tiền”.
Với việc Bộ GTVT căn cứ vào chữ nghĩa trong các văn bản quy phạm pháp luật để lý giải cho cách gọi “trạm thu giá”, đại biểu Cà Mau không đồng tình.
“Luật chỉ đặt ra các quy tắc xử sự cho các khách thể mà nhà nước điều chỉnh chứ không quy định chi tiết hành vi tác nghiệp của các cơ quan quản lý nhà nước, nghị định cũng vậy”, ông Lê Thanh Vân nói.
Từ đó, đại biểu là uỷ viên thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội chỉ ra: “Nguồn gốc khởi xướng chính sách là từ các cơ quan quản lý nhà nước, ở đây là Bộ GTVT. Nếu Bộ GTVT không đề xuất thì Chính phủ sẽ không ban hành nghị định như vậy”.
“Trong trường hợp này, Bộ GTVT đã chọn sai ngôn ngữ, mà đã sai rồi thì nên khắc phục, đừng có biện hộ bằng cách giải thích từ gốc rễ là luật với nghị định, không nên như thế”, đại biểu Lê Thanh Vân nhắc bộ trưởng Nguyễn Văn Thể.